Epilepsi (sara), beynin elektriksel aktivitelerindeki düzensizlik nedeniyle nöbetlere yol açan bir hastalıktır. Dünyada milyonlarca insan epilepsiyle yaşamaktadır. Ancak her epilepsi hastası nöbet geçirmek zorunda değildir. Bazı tetikleyici faktörler, nöbetleri başlatabilmektedir.
Epilepsi Nedir?
Epilepsi, beyindeki anormal elektriksel aktivitenin bir sonucu olarak meydana gelen nöbetlerle karakterize bir nörolojik hastalıktır. Nöbetler, beynin belirli bir bölümündeki elektriksel boşalımlar nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Epilepsi, genellikle kalıcıdır ancak tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilmektedir.
Epilepsinin türleri farklı olabilmektedir. Çoğu zaman, nöbetlerin türü ve sıklığı kişiden kişiye değişmektedir. Bazı bireyler, sadece belirli tetikleyicilere maruz kaldıklarında nöbet geçirebilmektedir.
Epilepsiyi Tetikleyen Faktörler Nelerdir?
Epilepsi hastalarının nöbet yaşamasına yol açan pek çok faktör vardır. Bu faktörler fiziksel, çevresel ve duygusal olabilmektedir. Her sara hastası farklı tetikleyicilere sahiptir. Ancak bazı yaygın faktörler, nöbetlerin sıklığını artırabilmektedir.
Epilepsiyi tetikleyen yaygın faktörler aşağıdaki gibidir:
Uykusuzluk ve Düzensiz Uyku Düzeni
Yetersiz uyku, epileptik nöbetleri tetikleyebilmektedir. Uyku eksikliği, beyin üzerindeki elektriksel aktiviteyi etkileyebilmektedir. Birçok epilepsi hastası, yeterli uyku almadığında nöbet geçirme riskiyle karşı karşıya kalmaktadır. Düzenli uyku, beyin fonksiyonları ve nöbetlerin kontrol altına alınması için çok önemlidir.
Uyku düzenine dikkat edilmelidir. Her gün aynı saatte yatmak ve yeterli süre uyumak, nöbet riskini azaltabilmektedir.
Stres ve Duygusal Gerginlik
Stres, epilepsiyi tetikleyen bir diğer önemli faktördür. Kaygı, korku ve duygusal gerilimler, beyindeki kimyasal dengenin bozulmasına yol açabilmektedir. Bu durum, nöbetlere neden olabilmektedir.
Stresi yönetmek için rahatlama teknikleri kullanılabilmektedir. Yoga, meditasyon ve derin nefes alma egzersizleri, stresin azalmasına yardımcı olabilmektedir. Ayrıca fazla stresli durumlarla karşılaşıldığında dinlenmek ve sakinleşmek önemlidir.
Işık ve Parlama
Bazı epilepsi hastalarında parlak ışıklar veya ışıkların ani değişimi nöbeti tetikleyebilmektedir. Özellikle ekranlardan gelen ışıklar, bazı hastalarda nöbet başlatabilmektedir.
Ekranlarda aşırı ışık ve parlamalardan kaçınılmalıdır. Bu nedenle bilgisayar, telefon ve televizyon ekranlarının parlaklık seviyeleri düşürülmelidir. Özellikle karanlık ortamda iken bu araçların kullanımından kaçınılmalıdır. Ayrıca floresan ışıklardan kaçınmak, faydalı olabilmektedir.
Açlık ve Düşük Kan Şekeri Seviyeleri
Açlık, düşük kan şekeri seviyeleri veya düzensiz beslenme, sara hastalarında nöbetlerin artmasına neden olabilmektedir. Vücutta yeterli enerji yok iken beyin, daha fazla elektriksel aktivite göstererek nöbetlere yol açabilmektedir.
Düzenli ve dengeli beslenmek, kan şekerinin stabil tutulmasına yardımcı olabilmektedir. Ayrıca gün içinde yeterli sıvı alımına dikkat edilmelidir.
Hormonal Değişiklikler
Kadınlarda, özellikle adet dönemi ve hamilelik sırasında hormonlar, epilepsi nöbetlerini tetikleyebilmektedir. Hormon seviyelerindeki dalgalanmalar, beynin elektriksel dengesini etkileyebilmektedir.
Hormonal değişikliklere karşı özel tedbirler alınmalıdır. Kadınlar, doktorlarıyla düzenli olarak bu konuda görüşmelidir.
Epilepsiye Karşı Alınabilecek Önlemler
Epilepsiyi tetikleyen faktörlerden kaçınmak, nöbet sıklığını azaltabilmektedir. Ayrıca epilepsi hastalarının yaşam kalitesini artırmak için bazı genel önlemler alınabilmektedir.
- Düzenli İlaç Kullanımı: Epilepsi tedavisinde ilaçlar önemli bir rol oynamaktadır. Hastaların düzenli olarak doktor tarafından önerilen ilaçları kullanması gerekmektedir. Bu ilaçlar, beyin fonksiyonlarını stabilize etmekte ve nöbet riskini azaltmaktadır.
- Sağlıklı Yaşam Tarzı: Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, epilepsi hastalarının nöbetlerini kontrol altında tutmalarına yardımcı olabilmektedir. Düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek ve yeterli uyumak, epilepsiyi kontrol etmeye yardımcı olabilmektedir.
- Destek Grupları ve Psikolojik Yardım: Epilepsi hastaları, sosyal destek gruplarına katılarak yalnızlık ve stresle başa çıkabilmektedir. Ayrıca psikolojik destek almak, duygusal yükü hafifletebilmekte ve nöbetlerin sıklığını azaltabilmektedir.
- Eğitim ve Farkındalık: Sara hastaları ve çevreleri, epilepsi hakkında eğitim almalıdır. Epilepsi ve nöbetler hakkında farkındalık yaratılması, bu durumu daha iyi yönetmelerine yardımcı olabilmektedir.
