Hayatınız boyunca sağlıklı kalmak ve özürlendirici sağlık sorunlarından kaçınmak, çoğu zaman günlük alışkanlıklarınızı gözden geçirmeyi gerektirmektedir. İnme (felç - stroke), oldukça sık görülen kişilerde ciddi özürlülük yaratan sağlık sorunlarından biridir ve dünya genelinde ağırlıkla üzerinde durulan bir hastalıktır. İskemik inme, beyne giden kan akışının kesilmesi nedeni oluşmaktadır. Bu durum, beyin hücrelerinin ölmesine ve etkilenen bölgeye göre de hastalarda konuşma, yürüme gibi fonksiyonlarda kayba neden olabilmektedir. Ancak inme riskini azaltmak için alabileceğiniz çeşitli önlemler ve yapabileceğiniz değişiklikler bulunmaktadır.
İnme Nedir?
İnme (stroke - felç), beynin bir kısmına giden kan akışının aniden kesilmesi sonucu meydana gelen bir hastalıktır. İki ana türü vardır:
- İskemik: Beyne kan akışının bir pıhtı nedeniyle engellendiği türdür. İskemik inme, inme vakalarının büyük bir kısmını oluşturmaktadır.
- Hemorajik: Beyin içinde veya çevresinde bir kan damarının patlaması sonucu meydana gelmektedir. Bu tür inme, daha az yaygındır ancak genellikle daha şiddetli olabilmektedir.
Her iki tür de acil tıbbi müdahale gerektirmekte ve hızla tedavi edilmezse kalıcı beyin hasarına yol açabilmektedir.
İnme Risk Faktörleri Nelerdir?
İnme (felç) riskini azaltmak için risk faktörlerini anlamak önemlidir. Riski artıran bazı faktörler aşağıdaki gibidir:
- Yüksek Tansiyon: Yüksek kan basıncı hem tıkayıcı hem de kanayıcı inme riskini önemli ölçüde artırmaktadır. Kan basıncını düzenli olarak kontrol etmek ve yüksek tansiyonun tedavi edilmesi, riskin azaltılmasına yardımcı olabilmektedir.
- Diyabet: Diyabet, başta küçük damarlar olmak üzere damar sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir. Kan şekerinin kontrol altında tutulması, felç riskinin azaltılmasına katkı sağlamaktadır.
- Kolesterol Seviyeleri: Yüksek kolesterol seviyeleri, damar tıkanıklığına, damar esnekliğinin azalmasına ve dolayısıyla inme riskinin artmasına neden olabilmektedir. Sağlıklı bir diyet ve gerekirse ilaç tedavisi ile kolesterol seviyeleri kontrol altında tutulmalıdır.
- Sigara İçmek: Sigara içmek, damarları daraltmakta ve kan pıhtılarının oluşumuna neden olmaktadır. Sigara bırakmak, riski azaltmada önemli bir adımdır.
- Aşırı Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi kendisi damar yapısını bozmasının yanında yüksek tansiyona ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Bu nedenle alkol tüketimini sınırlamak, riski azaltabilmektedir.
- Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli egzersiz yapmamak, kan yağlarının yükselmesine, kilo alımına ve tansiyon hastalığı, diyabet gibi diğer sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Fiziksel aktivite, inme riskini azaltmak için önemlidir.
Riski Azaltma Stratejileri
İnme riskinizi azaltmak için çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri ve sağlık yönetim stratejileri uygulayabilirsiniz. Bazı etkili yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Sağlıklı Beslenme: Yüksek lifli, düşük ve kaliteli yağ oranlı, düşük sodyum içerikli bir diyet, kalp sağlığınız yanında damar sağlığınızı olumlu yönde desteklemekte ve inme (felç) riskini azaltabilmektedir. Meyve, çiğ sebze, tam tahıllar ve seçilmiş proteinleri içeren besinleri tercih edin.
- Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta şiddetli aerobik egzersiz yapmak, kalp ve damar sağlığını iyileştirebilmekte, tansiyon düzenlenmesine ve kilo kontrolüne yardımcı olabilmektedir. Yürüyüş, koşu, bisiklet sürme gibi aktiviteleri hayatınıza dahil edin.
- Tuz ve Şeker Tüketimini Azaltma: Tuz ve şeker tüketimini sınırlamak, tansiyonun kontrol altında tutulması yanında damar yapısının sağlıklı olmasına ve onarımına yardımcı olabilmektedir. İşlenmiş her türlü gıdalardan kaçının ve doğal besinlere yönelin.
- Sigara ve Alkol Tüketimini Sınırlama: Sigara içmeyin ve alkol tüketiminizi makul seviyelerde tutun. Sigara ve aşırı alkol tüketimi, riski artırabilmektedir.
- Kan Basıncını İzleme: Düzenli olarak kan basıncınızı kontrol edin ve yüksek tansiyon tedavisini aksatmadan uygulayın. Doktorunuzun önerilerine uyun ve gerekli tedaviye başlayın.
- Diyabeti Yönetme: Kan şekeri seviyelerinizi düzenli olarak kontrol edin ve diyabet yönetim planınıza uyun. Diyabetin kontrol altında tutulması, inme riskini azaltabilmektedir.
- Stresi Yönetme: Stres, kalp ve damar sağlığınızı olumsuz etkileyebilmektedir. Stresle başa çıkma yöntemleri geliştirin ve rahatlama tekniklerini uygulayın.
- Sağlık Kontrollerini Aksatmama: Düzenli sağlık kontrolleri ve tarama testleri ile risk faktörlerinizi izleyin. Erken teşhis, risklerin yönetilmesine yardımcı olabilmektedir.
